အချက်အလက်ပို ― မြန်မာ မြန်မာ

အဆက်အပြတ်အရေပြားရောဂါ (Contact dermatitis) https://en.wikipedia.org/wiki/Contact_dermatitis အဆက်အပြတ်အရေပြားရောဂါသည် အရေပြားအရောင်ပြောင်းခြင်း၏ အထွက်အဆိုးတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး အငိုက် (pruritus) ဖြစ်စေသည်။ လက္ခဏာများတွင် အငိုက်သို့မဟုတ်ခြောက်သွေ့သောအရေပြား၊ အနီရောင်အရေပြား၊ အပေါက်များ၊ အဖုံးများ၊ အထူးသဖြင့် အလွန်အမင်းဖြစ်သောအခါ အဖုံးများ (blisters) ပါဝင်နိုင်သည်။ အဆက်အပြတ်အရေပြားရောဂါသည် အယ်လာဂျင် (allergens) (အာလာဂျင်) သို့မဟုတ် အထွက်အဆိုး (irritants) (အထွက်အဆိုး) အပေါ် ထိတွေ့မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သည်။ အလင်းရောင်ထိခိုက်မှုအရေပြား (phototoxic dermatitis) သည် နေ့အလင်းထဲတွင် ဖြစ်ပေါ်သည်။ ### လက္ခဏာများနှင့် အထူးသတိပြုရန် အဆက်အပြတ်အရေပြားရောဂါသည် အရေပြားနှင့် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့သော အရာတစ်ခုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သော ဒေသအလိုက် အရေပြားအရောင်ပြောင်းခြင်း (localized rash) ဖြစ်သည်။ ပြန်လည်သန့်ရှင်းရန် အချိန်အနည်းငယ်မှ အပတ်အများအထိ ကြာနိုင်ပြီး အယ်လာဂျင် သို့မဟုတ် အထွက်အဆိုးနှင့် ထပ်တလဲလဲ မထိတွေ့သည့်အခါသာ အရေပြားအရောင်ပြောင်းခြင်း ပျောက်သွားသည် (အများအားဖြင့် အချိန်အနည်းငယ်မှ အပတ်အများအထိ)။ အဆက်အပြတ်အရေပြားရောဂါတွင် အမျိုးအစား ၃ မျိုးရှိသည် - (1) အထွက်အဆိုးအဆက်အပြတ်အရေပြား (irritant contact dermatitis)၊ (2) အယ်လာဂျင်အဆက်အပြတ်အရေပြား (allergic contact dermatitis)၊ (3) အလင်းရောင်အဆက်အပြတ်အရေပြား (photocontact dermatitis)။ အထွက်အဆိုးအဆက်အပြတ်အရေပြားသည် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့သော ဒေသတွင်သာ ဖြစ်ပေါ်သော်လည်း အယ်လာဂျင်အဆက်အပြတ်အရေပြားသည် ပိုမိုကျယ်ပြန့်နိုင်သည်။ #### အယ်လာဂျင်အဆက်အပြတ်အရေပြား၏ အထွက်အကြောင်းများ - နီကယ် (Nickel) - ၁၄K သို့မဟုတ် ၁၈K ရွှေ (14K or 18K gold) - ခရိုမီယမ် (Chromium) - အဆိုးအပင် (Poison ivy) (Toxicodendron radicans) ### ပက်ချ် စမ်းသပ်မှု (Patch test) ပက်ချ် စမ်းသပ်မှုတွင် အများဆုံး တွေ့ရှိသော အယ်လာဂျင် ၃ မျိုးမှာ – - နီကယ် ဆာဖိတ် (Nickel sulfate) (19.0 %) - မိုင်ရိုက်စလိုင် ပီရီအာ (Balsam of Peru) (Myroxylon pereirae) (11.9 %) - အနံ့ဆိုး မစ်စ် (Fragrance mix) (11.5 %) ### ကုသမှု - အရေပြားကို အထွက်အဆိုးဖြစ်စေသော ဆပ်ပြာ၊ အလှကုန်များကို မသုံးပါ။ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးများတွင် မျက်နှာပေါ်တွင် အခြားအလှကုန်များ သို့မဟုတ် အနေအထားအရ မျက်နှာအသားအရည် များကြောင့် အငိုက်၊ အခြောက်သွေ့ ဖြစ်နိုင်သည်။ - အလင်းရောင်ထိခိုက်မှုဖြစ်သည့်အခါ အလင်းရောင်ထိတွေ့မှုကို လျှော့ချပါ (အလင်းရောင်ထိတွေ့သော ဒေသများတွင် လက္ခဏာများပေါ်လာပါက)။ #### OTC ဆေးများ (OTC Drugs) - အန်တီဟစ်တမင်း (Antihistamines) အထောက်အကူပြုသည်။ ဆီတရီဇင် (Cetirizine) သို့မဟုတ် လီဗိုဆီတရီဇင် (Levocetirizine) သည် ဖက်ဆိုဖင်ဒင်း (Fexofenadine) ထက် ပိုထိရောက်ပြီး အိပ်စက်မှု ဖြစ်စေတတ်သည်။ - #Cetirizine (Zytec) - #Diphenhydramine (Benadryl) - #Levocetirizine (Xyzal) - #Fexofenadine (Allegra) - #Loratadine (Claritin) - အဝယ်အရောင်း စတီရိုအိုင်း အိုး (OTC steroid ointment) ကို အရေပြားပေါ်တွင် တစ်ခါတစ်ရက် အချိန်အတော်ကြာသုံးနိုင်သည်။ - #Hydrocortisone အိုး (Hydrocortisone ointment) ### အခြား အချက်အလက်များ - အဆက်အပြတ်အရေပြားရောဂါသည် အရေပြားအရောင်ပြောင်းခြင်း၏ အမျိုးအစားတစ်ခုဖြစ်ပြီး အငိုက်၊ အခြောက်သွေ့၊ အနီရောင်အရေပြား၊ အပေါက်၊ အဖုံး (blisters) နှင့် အဖုံး (swelling) တို့ကို ဖြစ်စေသည်။ အဆက်အပြတ်အရေပြားရောဂါသည် ကူးစက်နိုင်ခြင်းမရှိ၊ အသက်အန္တရာယ်မရှိသော်လည်း အဆင်မပြေမှုများကို ဖြစ်စေသည်။ - အထူးသဖြင့် အထွက်အဆိုးကြောင့် အရေပြားထဲတွင် အနာတက်သည့် အရေပြားအထွက် (wound) အနီးတွင် ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပြီး အဲဒီအခါ အထွက်အဆိုးဖြစ်စေသော အိုး (ointment) သို့မဟုတ် အထုပ် (dressing) များကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်။ - အလွန်အမင်းအဆက်အပြတ်အရေပြားရောဂါတွင် အဖုံး (blisters) နှင့် အငိုက်ထူးထူး (intense itching) ဖြစ်နိုင်သည်။ - Buprenorphine transdermal patch (buprenorphine အထုပ်) သုံးစွဲမှုကြောင့် အဆက်အပြတ်အရေပြားရောဂါဖြစ်နိုင်သည်။ အကြောင်းအရင်းမှာ ဆေးကိုယ်တိုင် သို့မဟုတ် အထုပ်ထဲပါ အကပ်အတည်း (adhesive) ဖြစ်နိုင်သည်။ - Urushiol (အူရူရှီအိုလ်) နှင့် ထိတွေ့ပြီး ၅ ရက်အကြာတွင် လက္ခဏာများပေါ်လာနိုင်သည်။ - အလွန်အမင်းအဆက်အပြတ်အရေပြားရောဂါဖြစ်သည့် ၃ နှစ်အရွယ် မိန်းကလေးတစ်ဦးသည် အဆိုးအပင် (poison ivy) ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ အဆိုးအပင်သည် အလွန်အမင်းအယ်လာဂျင်ဖြစ်ပြီး ခြေထောက်အရေပြားတွင် အဆက်အပြတ်အရေပြားရောဂါကို ဖြစ်စေသည်။ အလွန်အမင်းဖြစ်သည့်အခါ အဖုံးများလည်း ပေါ်လာနိုင်သည်။ - ဖိနပ်ဝတ်ထားသောနေရာတွင် နေ့အလင်းရောင်မီးပူခြင်း (sunburn) ဖြစ်နိုင်ပြီး အဆက်အပြတ်အရေပြားရောဂါနှင့်အတူ ဖန်ဂျင် အင်ဖက်ရှင် (fungal infection) ဖြစ်နိုင်သည်။ အငိုက်မကြီးလျှင် အန်တီဖန်ဂျင် အိုး (antifungal ointment) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်သည်။ - အငိုက်အလွန်များလျှင် အက်ဇီမား (eczema) အဖြစ် အထင်ကြီးပြီး အန်တီဟစ်တမင်းကို နှစ်ပတ်ထက်ပိုကြာသုံးပြီး စတီရိုအိုင်း အိုး (steroid ointment) ကို များစွာသုံးပါက လက္ခဏာများတိုးတက်လာနိုင်သည်။ ရည်ညွှန်းချက်များ - Diagnosis and Management of Contact Dermatitis, 20672788 - Contact dermatitis, 9048524 - Novel insights into contact dermatitis, 35183605 (အထက်ပါ အချက်အလက်များသည် အင်္ဂလိပ်အရင်းအမြစ်များအပေါ် အခြေခံထားသော အကျဉ်းချုပ်ဖြစ်သည်)
Contact dermatitis is a common skin condition that causes red, itchy patches after contact with certain substances. There are two types: irritant and allergic. Irritant contact dermatitis happens when something irritates the skin directly, while allergic contact dermatitis is a delayed reaction to a substance touching the skin. Common triggers include poison ivy, nickel, and fragrances. Symptoms typically include redness, scaling, itching, and sometimes blisters. Acute cases can be severe, with redness, blistering, and swelling, while chronic cases may involve cracked, scaly skin. Diagnosis usually involves identifying and avoiding the irritant. Treatment often includes steroid creams for localized reactions and oral steroids for widespread ones. However, steroids should be tapered off gradually to prevent a rebound reaction.

အဆက်အပွားအရေပြားရောဂါ (Contact dermatitis) သည် အရေပြားအရိုးအဆာတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး အနာရောဂါဖြစ်စေသည်။ လက္ခဏာများတွင် အရေပြားအိုင်း၊ ခြောက်သွေ့ခြင်း၊ အနီရောင်အရေပြားအရောင်ပြောင်းခြင်း၊ အပေါ်တင်အုပ်များ၊ အဖုအထွက်၊ အနာတက်ခြင်း၊ အလွန်အမင်းဖြစ်လျှင် အနာအရေပြားပေါ်တွင် အနာတက်သောအဖုများ (blisters) ဖြစ်နိုင်သည်။ အဆက်အပွားအရေပြားရောဂါသည် အယ်လာ့ဂင် (allergic contact dermatitis) သို့မဟုတ် အထွတ်အထိပ် (irritant contact dermatitis) အဖြစ်ဖြစ်ပေါ်သည်။ အလင်းရောင်အထွတ်အထိပ် (phototoxic dermatitis) ကို နေ့အလင်းထိတွေ့မှုဖြင့် ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။ လက္ခဏာများနှင့် အထူးသတိပြုရန် အဆက်အပွားအရေပြားရောဂါသည် အထူးသဖြင့် အရေပြားနှင့် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့သော အရာဝတ္ထုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သော ဒဏ်ရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ အနာသည် အကြာကြီး အထွတ်အထိပ်ကို မထိတွေ့သေးသောအခါ (အများအားဖြင့် တစ်ပတ်အထိ) အဆင်ပြေသွားသည်။ အမျိုးအစား (၃ မျိုး) 1. အထွတ်အထိပ်အဆက်အပွားအရေပြားရောဂါ (irritant contact dermatitis) – တိုက်ရိုက်ထိတွေ့သောနေရာတွင်သာ ဖြစ်ပေါ်သည်။ 2. အယ်လာ့ဂင်အဆက်အပွားအရေပြားရောဂါ (allergic contact dermatitis) – ပိုကျယ်ပြန့်သောနေရာများတွင် ဖြစ်နိုင်သည်။ 3. အလင်းရောင်အဆက်အပွားအရေပြားရောဂါ (photocontact dermatitis) – နေ့အလင်းထိတွေ့မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သည်။ အယ်လာ့ဂင်များ (အထွတ်အထိပ်ဖြစ်စေသော အရာဝတ္ထုများ) - နီကယ် (Nickel) - ၁၄K သို့မဟုတ် ၁၈K ရွှေ (14K or 18K gold) - ခရိုမီယမ် (Chromium) - အဆိုးသီး (Poison ivy, *Toxicodendron radicans*) Patch test တွင် အများဆုံးတွေ့ရသော အယ်လာ့ဂင်များ - နီကယ် ဆလ်ဖိတ် (Nickel sulfate) – ၁၉.၀ % - မိုင်ရိုက်ဇီလွန် ပဲရီအရ (Myroxylon pereirae, Balsam of Peru) – ၁၁.၉ % - အနံ့အရသာ မစ်စ် (Fragrance mix) – ၁၁.၅ % ကုသမှု - အရေပြားကို အထွတ်အထိပ်ဖြစ်စေသော ဆပ်ပြာ၊ အလှကုန်များကို မသုံးပါ။ အထူးသဖြင့် အလှကုန်များ၊ အလင်းကာကွယ်ဆေး (sunscreen) မသုံးပါက အရေပြားခြောက်သွေ့၊ အနာဖြစ်နိုင်သည်။ - အရေပြားအနာသည် နေ့အလင်းထိတွေ့သောနေရာများတွင်သာ ဖြစ်ပေါ်ပါက နေ့အလင်းထိတွေ့မှုကို လျှော့ချပါ။ OTC ဆေးများ - အန်တီဟစ်တမင်များ – ဆီတီရီဇင် (Cetirizine) သို့မဟုတ် လီဗိုဆီတီရီဇင် (Levocetirizine) သည် ဖက်ဆိုဖင်ဒင်း (Fexofenadine) ထက် အကျိုးရှိသည်၊ သို့သော် အိပ်စက်မှု ဖြစ်နိုင်သည်။ - #Cetirizine [Zytec] - #Diphenhydramine [Benadryl] - #LevoCetirizine [Xyzal] - #Fexofenadine [Allegra] - #Loratadine [Claritin] - အိုက်စတရိုင်း အုတ်မင် (steroid ointment) – ဟိုဒရိုကောတီစတုန်း (Hydrocortisone) အုတ်မင်ကို အနာရောဂါရှိသောနေရာတွင် တစ်ခါတစ်ရက် အချိန်အတော်ကြာ အသုံးပြုနိုင်သည်။ အထူးအခြေအနေများ - အလွန်အမင်းအဆက်အပွားအရေပြားရောဂါတွင် အဖုများ (blisters) နှင့် အလွန်အမင်းအငိုက်အထွက် (intense itching) ဖြစ်နိုင်သည်။ - Buprenorphine transdermal patch သုံးစွဲမှုကြောင့် အဆက်အပွားအရေပြားရောဂါဖြစ်နိုင်ပြီး အကြောင်းအရင်းမှာ ဆေးကိုယ်တိုင် သို့မဟုတ် အကပ်အတည်း (adhesive) ဖြစ်နိုင်သည်။ - Urushiol (အဆိုးသီးထွက် အဆီ) နှင့် ထိတွေ့ပြီး ၅ ရက်အကြာတွင် အနာပေါ်လာနိုင်သည်။ - အရေပြားအထွတ်အထိပ်ကြောင့် အဖုများ (blisters) ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပြီး၊ အထူးသဖြင့် ခြေထောက်အတွင်း အရေပြားအနာ (sunburn) ဖြစ်နိုင်သည်။ အခြားအကြံပြုချက်များ - အရေပြားအနာသည် အဖုအထွက် (fungal infection) ဖြစ်နိုင်သောကြောင့် အဖုအထွက်ဆေး (antifungal ointment) ကိုလည်း စဉ်းစားသုံးနိုင်သည်။ - အင်္ဂါရပ်များ မပြေလည်သေးပါက အန်တီဟစ်တမင်ကို နှစ်ပတ်ထက်ပို၍ သုံးပြီး အိုက်စတရိုင်း အုတ်မင်ကို များစွာ အသုံးပြုပါက အရေပြားအနာ (eczema) အဖြစ် တိုးတက်နိုင်သည်။
The doctor treating a patient with a rash resembling eczema needs to know all the possible reasons for this condition. It's important to consider if something the patient is in contact with could be causing the rash, especially if it doesn't go away with usual treatment.

Contact dermatitis (အဆက်အပြတ်အရေပြားအရောင်ပြောင်းခြင်း) သည် အရေပြားကို အဆိပ်အတောက် (allergen) သို့မဟုတ် အကြမ်းဖက်ပစ္စည်း (irritant) နှင့် ထိတွေ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သော အရေပြားအနာတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ လက္ခဏာများတွင် အရေပြားအရောင်ပြောင်းခြင်း၊ အရေပြားအငြိမ် (dryness)၊ အရေပြားအငို (itching)၊ အနာတက်ခြင်း၊ အဖွား (swelling) နှင့် အဖွားထွက် (blisters) စသည်တို့ ပါဝင်သည်။
Contact dermatitis is a frequent skin condition triggered by repeated exposure to substances that cause allergies or irritation, leading to either allergic contact dermatitis or irritant contact dermatitis.