အချက်အလက်ပို ― မြန်မာ မြန်မာ

Melanoma သည် မယ်လန်နိုမားဆဲလ် (melanocytes) မှ ဖြစ်ပေါ်သော အမျိုးအစားဖြစ်သည်။ မယ်လန်နိုမားဆဲလ်များသည် အရေပြားအတွင်း အရောင်ထုတ်လုပ်သော ဆဲလ်များဖြစ်သည်။ ဆိုးလို့ဆိုရင် မယ်လန်နိုမာ (melanomas) များသည် အရေပြားပေါ်တွင်သာမက အစာအိမ်၊ အူလမ်းကြောင်း၊ ဦးနှောက်ကဲ့သို့ အာရုံကြောဆဲလ်များသို့လည်း ပြန်လည်ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။ အဆင့် 0 မယ်လန်နိုမာ (stage 0 melanoma) လူနာများတွင် ငါးနှစ်အတွင်း 97 % အကျိုးရလဒ်ရှိပြီး အဆင့် IV (stage IV) ရောဂါရှိသူများတွင် 10 % ခန့်သာ အကျိုးရလဒ်ရှိသည်။
A melanoma is a tumor produced by the malignant transformation of melanocytes. Melanocytes are derived from the neural crest; consequently, melanomas, although they usually occur on the skin, can arise in other locations where neural crest cells migrate, such as the gastrointestinal tract and brain. The five-year relative survival rate for patients with stage 0 melanoma is 97%, compared with about 10% for those with stage IV disease.

Cutaneous melanoma (CM) သည် အလွန်အန္တရာယ်များသော အရေပြားအမျိုးအစားဖြစ်ပြီး အရေပြားကင်ဆာသေဆုံးမှုများ၏ ၉၀% အတွက် တာဝန်ယူပါသည်။ ဒါက European Dermatology Forum (EDF), European Association of Dermato‑Oncology (EADO), နှင့် European Organization for Research and Treatment of Cancer (EORTC) တို့ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
Cutaneous melanoma (CM) is a highly dangerous type of skin tumor, responsible for 90% of skin cancer deaths. To address this, experts from the European Dermatology Forum (EDF), the European Association of Dermato-Oncology (EADO), and the European Organization for Research and Treatment of Cancer (EORTC) had collaborated.

မယ်လန်နိုမာ (Malignant melanoma) သည် အရေပြားကင်ဆာအမျိုးအစားတစ်ခုဖြစ်ပြီး မယ်လန်နိုက်တ် (melanocytes) ဟုခေါ်သော အရေပြားအရောင်ထုတ်လုပ်သော ဆဲလ်များမှ ဖြစ်ပေါ်သည်။ အမျိုးသမီးများတွင် မယ်လန်နိုမာများသည် ခြေထောက်ပေါ်တွင် အများဆုံးဖြစ်ပေါ်ပြီး အမျိုးသားများတွင် နောက်ကျောပေါ်တွင် အများဆုံးဖြစ်ပေါ်သည်။ မယ်လန်နိုမာများ၏ ၂၅ % ခန့်သည် မီးနွယ် (nevus) မှ ဖြစ်ပေါ်သည်။ မီးနွယ်တွင် မယ်လန်နိုမာကို ညွှန်ပြနိုင်သော အပြောင်းအလဲများတွင် အရွယ်အစားတိုးခြင်း၊ အနားများ မညီညာခြင်း၊ အရောင်ပြောင်းခြင်း သို့မဟုတ် အဖုံးပေါက်ခြင်း (ulceration) တို့ ပါဝင်သည်။ မယ်လန်နိုမာ၏ အဓိက အကြောင်းရင်းမှာ အလင်းရောင် (UV) ထိတွေ့မှုဖြစ်ပြီး အရေပြားအရောင်အနည်းငယ် (melanin) ရှိသော လူများ (အရေပြားအရောင်ပွင့်သော လူမျိုး) တွင် ပိုမိုဖြစ်ပွားနိုင်သည်။ UV အလင်းရောင်သည် နေထွက်အလင်းမှ သို့မဟုတ် တန်နင်စက်များမှ လာနိုင်သည်။ မီးနွယ်များ များစွာရှိသူများ၊ မယ်လန်နိုမာ မိသားစုသမားကြောင်းရှိသူများနှင့် ကိုယ်ခံအား အားနည်းသူများသည် မယ်လန်နိုမာရောဂါဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ ပိုမိုမြင့်သည်။ အလင်းရောင်ကိုကာကွယ်ရန် နေ့အလင်းကာကွယ်ဆေး (sunscreen) ကို အသုံးပြုခြင်းနှင့် UV အလင်းရောင်ကိုရှောင်ကြဉ်ခြင်းသည် မယ်လန်နိုမာကို ကာကွယ်နိုင်သည်။ ဆေးကုသမှုအများစုမှာ ခွဲစိတ်ဖြုတ်ပစ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ကြီးမားသော အင်အားရှိ အင်္ဂါရပ်များအတွက် အနီးအနား လင်ဖ်အင်ဒိုက်များကို စစ်ဆေးနိုင်သည်။ မယ်လန်နိုမာ မဖြစ်သေးသည့်အခါ အများအားဖြင့် ကုသနိုင်ပြီး အင်္ဂါရပ်များ မဖြစ်သေးပါက ကုသနိုင်သည်။ မယ်လန်နိုမာ ပျံ့နှံ့သွားသောအခါ အထူးကာကွယ်ဆေး (immunotherapy)၊ ဂုဏ်သတင်းဆေး (biologic therapy)၊ အလင်းကုထုံး (radiation therapy) သို့မဟုတ် ဓာတုကုထုံး (chemotherapy) တို့ဖြင့် အသက်ရှင်နိုင်မှုကို တိုးတက်စေနိုင်သည်။ အမေရိကန်တွင် အခြားအင်္ဂါရပ် မရှိသေးသော အခြေအနေတွင် ၅ နှစ် အသက်ရှင်နိုင်မှုနှုန်း ၉၉ % ဖြစ်ပြီး လင်ဖ်အင်ဒိုက်များသို့ ပျံ့နှံ့သွားသောအခါ ၆၅ %၊ အဝေးအကွာအဝေးသို့ ပျံ့နှံ့သွားသောအခါ ၂၅ % ဖြစ်သည်။ မယ်လန်နိုမာသည် အရေပြားကင်ဆာအမျိုးအစားအထဲတွင် အန္တရာယ်အများဆုံးဖြစ်သည်။ အော်စထရေးလီးယားနှင့် နယူးဇီလန်တို့တွင် မယ်လန်နိုမာဖြစ်ပွားနှုန်း အမြင့်ဆုံးဖြစ်ပြီး မြောက်ဥရောပနှင့် မြောက်အမေရိကတွင်လည်း အမြင့်ရှိသည်။ အာရှ၊ အာဖရိကနှင့် လက်တင်အမေရိကတွင် မယ်လန်နိုမာဖြစ်ပွားနှုန်း အနည်းငယ်သာရှိသည်။ အမေရိကန်တွင် အမျိုးသားများသည် အမျိုးသမီးများထက် ၁.၆ ဆ ပိုမိုဖြစ်ပွားသည်။ ○ လက္ခဏာများနှင့် အထင်အမြင်များ - အရေပြားအရောင် သို့မဟုတ် အရွယ်အစား ပြောင်းလဲခြင်း (early signs) - နိုဒူလာ မယ်လန်နိုမာတွင် အသစ်သော အထပ်တစ်ခု ပေါ်လာနိုင်သည် - အဆင့်မြင့် မယ်လန်နိုမာတွင် မီးနွယ်များ အငွေ့ထွက်၊ အဖုံးပေါက် သို့မဟုတ် သွေးထွက်နိုင်သည် ABC​D စံသတ်မှတ်ချက်များ [A] အမျိုးအစား မညီညာမှု (Asymmetry) [B] အနားများ မညီညာမှု (Irregular borders) [C] အရောင် မတူညီမှု (Variegated color) [D] အချင်း ၆ mm ထက် ကြီး (Diameter >6 mm) [E] အပြောင်းအလဲ (Evolving) Seborrheic keratosis သည် ABC​D စံသတ်မှတ်ချက်များကို တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြည့်နိုင်ပြီး မှားယွင်းသော သတိပေးချက်များကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ မယ်လန်နိုမာ၏ အစောပိုင်း ပျံ့နှံ့မှုသည် အလွန်နည်းပါးသော်လည်း အစောပိုင်းတွင် မယ်လန်နိုမာကို ခွဲခြားသိရှိသော အခါ ၁/၅ ထက်နည်းသော အခါများတွင် ပျံ့နှံ့သွားသည်။ မယ်လန်နိုမာ ပျံ့နှံ့သောအခါ ဦးနှောက်၊ အသည်း၊ အရိုး၊ အူအတွင်း သို့မဟုတ် အဝေးအကွာအဝေး လင်ဖ်အင်ဒိုက်များသို့ ပျံ့နှံ့နိုင်သည်။ ○ ခွဲခြားစစ်ဆေးခြင်း အရေပြားအထူးအကျိုးအမြတ်ဖြင့် မယ်လန်နိုမာကို စောင့်ကြည့်နိုင်သည်။ မီးနွယ်များ အရောင် သို့မဟုတ် အမျိုးအစား မညီညာသောအခါ စိုးရိမ်စရာဖြစ်သည်။ ဆရာဝန်များသည် ၆ mm ထက်ငယ်သော မီးနွယ်များကိုပါ စစ်ဆေးကြသည်။ အထူးပြု အထူးကျွမ်းကျင်သူများက ဓာတ်ပုံကြည့်ခြင်း (dermoscopy) ကို အသုံးပြု၍ မယ်လန်နိုမာကို ပိုမိုတိကျစွာ ခွဲခြားနိုင်သည်။ အတည်ပြုရန် အရေပြားတစ်ခုကို ဓာတ်ခွဲစိတ် (biopsy) လုပ်ရသည်။ ○ ဆေးကုသမှု # Mohs surgery အဆင့် ၃ သို့မဟုတ် အဆင့် ၄ မယ်လန်နိုမာများတွင် ခွဲစိတ်ဖြုတ်၍ မဖြစ်နိုင်သော အခါ အထူးကာကွယ်ဆေး (immunotherapy) ကို အကြံပြုနိုင်သည်။ # Ipilimumab (Yervoy) # Pembrolizumab (Keytruda) # Nivolumab (Opdivo) PD-1 အင်ဟီဘစ်တာ (PD-1 inhibitors) နှင့် BRAF နှင့် MEK အင်ဟီဘစ်တာ (BRAF and MEK inhibitors) တို့ကိုလည်း အဆင့်မြင့် မယ်လန်နိုမာများတွင် အသုံးပြုနိုင်သည်။
Melanoma is one of the most immunologic malignancies based on its higher prevalence in immune-compromised patients, the evidence of brisk lymphocytic infiltrates in both primary tumors and metastases, the documented recognition of melanoma antigens by tumor-infiltrating T lymphocytes and, most important, evidence that melanoma responds to immunotherapy. The use of immunotherapy in the treatment of metastatic melanoma is a relatively late discovery for this malignancy. Recent studies have shown a significantly higher success rate with combination of immunotherapy and chemotherapy, radiotherapy, or targeted molecular therapy. Immunotherapy is associated to a panel of dysimmune toxicities called immune-related adverse events that can affect one or more organs and may limit its use. Future directions in the treatment of metastatic melanoma include immunotherapy with anti-PD1 antibodies or targeted therapy with BRAF and MEK inhibitors.